Roedd y rhain yn debyg iawn i’r Yellow Pages sydd gennym ni heddiw (ond heb y rhifau ffôn !). Roeddynt yn rhestru’r holl berchnogion eiddo a masnachwyr pwysig yn yr ardal ac yn rhoi gwybodaeth am wasanaethau megis y goets, y cludwyr ac ysgolion.
Maent yn ddefnyddiol iawn os ydych am gael gwybod sut le oedd yr ardal yn ystod oes Fictoria. Dewiswch o’r rhestr a welwch chi yma.

Cyfeirlyfr Slater o Ogledd Cymru 1858
Bonedd yr ardal
Pobl broffesiynol yr ardal
Y masnachwyr: gofaint i gludwyr
Y masnachwyr: groser i fragwr
Y masnachwyr: melinwr i berchnogion siop
Y masnachwyr: teiliwr i wneuthurwr olwynion
Y masnachwyr: arall
Tafarndai’r ardal .