Mewn cerbydau oedd yn cael eu tynnu gan geffylau yr oedd pobl yn teithio o amgylch yr ardal yn 1858, ac felly roedd angen tafarndai a gwestai ar gyfer aros dros nos.
Roedd tafarn (megis y Wynnstay Arms) yn dafarn lle yr oedd y goets fod i sefyll ac yn fan lle y gallai teithwyr sefyll.

Roedd yna dafarndai bach wedi’u gwasgaru ar draws yr ardal gyfan, roedd hyd yn oed sawl un mewn rhai o’r pentrefi bychain.
Roedd bywyd y dosbarth gweithiol gallu bod mor ddiflas weithiau yn ystod oes Fictoria fel bod llawer ohonynt yn dianc i’r dafarn pan oeddynt yn gallu gwneud.

Mae’r hen engrafiad yma’n dangos y ‘Cross Guns Inn‘ yn yr hen Lanwddyn cyn i’r dyffryn gael ei foddi er mwyn creu Llyn Efyrnwy a chollwyd cymuned fechan ynghyd â’i traddodiadau ei hunan.

Yn ôl i ddewislen ennill bywoliaeth