Roedd afonydd a nentydd byrlymus Gogledd Sir Drefaldwyn yn ffynhonnell gyfleus o ynni ac adeiladwyd melinau dwr ar hyd y Cain, Tanat, Efyrnwy ac afonydd eraill yr ardal er mwyn gwneud defnydd llawn ohonynt.

Roedd y melinwyr yn rhan bwysig iawn o’r economi lleol yn ystod cyfnod Fictoria ac mae’r rhestr yma yn dangos ychydig o’r rheini yn yr ardal yn 1858.

Roedd y cyfrwywyr yn gwneud cyfrwyau a harnais oedd mor bwysig yng nghyfnod Fictoria cyn i gerbydau modur gael eu dyfeisio.

Roedd gan bob pentref ei siop yn ystod cyfnod Fictoria. Y trueni yw nad yw’r Cyfeirlyfr yn dweud mwy wrthym ynglyn â’r perchnogion siopau o 1858.

Yn ôl i ddewislen ennill bywoliaeth