Yn 1834 cyflwynodd y llywodraeth system gwbl newydd i ofalu am y tlawd. Roedd y wlad yn cael ei rhannu’n ardaloedd drwy’r Undebau Deddf y Tlodion lleol. Ffurfiwyd Undeb Rhaeadr yn y ffordd yma a chafodd ei rhedeg gan Fwrdd y Gwarcheidwaid gyda chynrychiolwyr ar draws yr ardal.
Roedd y llywodraeth yn gofyn i Undeb Rhaeadr i gau’r tlodion hynny i mewn - neu bobl dlawd - nad oedd yn gallu gofalu am eu hunain, mewn tloty mawr newydd. Yn debyg iawn i Undeb Machynlleth, nid oedd Undeb Rhaeadr yn awyddus i adeiladu tloty fel hwn, gan ddewis talu i’r tlodion sefyll yn eu cartrefi drwy dynnu arian allan o gronfeydd yr Undeb.
Er mwyn cael gweld sut yr oedd Undeb Rhaeadr yn gofalu am y tlodion, dewiswch o’r rhestr a welwch chi yma.