Mae’r map tirwedd ar y dde yn dangos tir isel yn yr ongl rhwng y ddwy gadwyn o fynyddoedd. Ar ochr dde’r map y mae copâu y Mynyddoedd Duon, a thua’r de-orllewin, tu allan i’r map, y mae Bannau Brycheiniog.

Mae’r ardal hon o dir isel yn ardal amaethyddol hyd heddiw, ac yng nghyfnod Fictoria roedd canran uwch o bobl yn ennill bywoliaeth trwy weithio ar y tir mewn rhyw ffordd neu’i gilydd.
Roedd y bwlch hwn rhwng yr ardaloedd mynyddig yn llwybr pwysig i gludiant lleol yn ystod oes Fictoria.

Yn debyg i ardaloedd eraill ar ein gwefan, bu newid mawr yn Nhalgarth a chymunedau eraill yn yr ardal hon o Sir Frycheiniog yn ystod teyrnasiad y Frenhines Fictoria.

Dewiswch o’r pynciau isod i edrych ar rai o’r newidiadau hyn :