Stori Haearn 5

	Cwm Tawe Uchaf Stori Haearn 5 gan Len Ley
	Y dyddiau olaf o gynhyrchu haearn Etifeddodd Patrick Moir Crane weithfeydd Ynyscedwyn ar farwolaeth ei dad a bu’n rheoli dros yr ychydig flynyddoedd nesaf. Crëwyd anawsterau ariannol gan ei ddiffyg profiad a’i ddiffyg diddordeb ac erbyn 1857, dychwelodd rheolaeth dros y safle i’r bancwyr, Maryett a Pryce a bu un ohonynt yn byw ym Maesydderwen am ychydig amser wedi 1857.
Gweithfeydd Haearn Ynyscedwyn O gasgliad y diweddar John Morris.

	Roedd newidiadau mawr ar droed yn y diwydiant metel ac yn 1856, perffeithiodd Bessemer ei broses gwneud dur a bu hyn ynghyd â’r modd aneconomaidd o gludo mwyn haearn i’r tir mawr yn ergyd farwol i gynhyrchu haearn yng Nghwm Tawe Uchaf. Yn ystod y blynyddoedd hyn, ni chyfrannodd Moir Crane na’i olynydd Joseph Marryett lawer at faterion yn Ynyscedwyn a dirprwyodd pob un ei faterion busnes i’w asiant perthnasol.
O gasgliad y diweddar John Morris.	O 1860 ymlaen, nid oedd mwy na 2 ffwrnais yn gweithio yn Ystradgynlais. Dwy flynedd yn ddiweddarach, roedd Joseph Marryett dal yn bartner yn Ynyscedwyn ac yn y gorffennol agos, cafodd y gwaith ei arolygu gan nifer o reolwyr y Ffwrnais ac asiantaethau mwynau. Cofnodir mai Mr John Macdonald oedd Rheolwr y Gweithfeydd yn 1868. Y flwyddyn ganlynol, caewyd y safle. Deuddeg mis yn ddiweddarach, cafodd ei ailagor gydag un ffwrnais. Ni pharhawyd ag adeiladu gweithfeydd newydd yn 1872 a chafodd y bwâu o friciau melyn eu gadael fel cofeb.
	*Mae 7 tudalen ar ‘Stori Haearn’. Defnyddiwch y cysylltiadau blwch i weld y tudalennau eraill.*

Cwm Tawe Uchaf Stori Haearn 5 gan Len Ley

Cwm Tawe Uchaf
Stori Haearn 5
gan Len Ley