Y Trallwng a'r cylch
Ennill bywoliaeth
  llosgwyr calch a seiri olwynion  
Peidiwch ag
anghofio!
Y cyfenwau
sy’n gyntaf

Cludwyd calchfaen i’’r ardal mewn cychod ar y gamlas, ac yna fe’i llosgwyd mewn odynau calch yn ymyl y gamlas. Cynhyrchwyd calch ar ffurf powdr ohono er mwyn ei ddefnyddio i wneud sment neu i’w wasgaru ar y caeau er mwyn eu gwella. Dyma sut y byddai’r llosgwyr calch y sonnir amdanynt yma yn ennill eu bywoliaeth.

Mae rhai o’r masnachau a restrir yng nghyfeirlyfr 1858 yn gyfarwydd iawn inni (cigyddion, pobyddion a seiri), ond mae rhai eraill yn fwy dieithr. Gwaith y bragwr oedd trin yr haidd (barlys) yn ei dy bragu. Defnyddiwyd y cynnyrch terfynol i fragu cwrw.

Roedd Edward Davies, Ffordd Aberriw, yn gwerthu cynnyrch defnyddiol iawn ar gyfer ffermwyr lleol. Gwrtaith oedd Giwana yn cael ei wneud o faw adar wedi pydru. Cawsai ei gasglu o ynysoedd creigiog ac arfordiroedd lle’r oedd miloedd o adar y môr yn nythu. Cludwyd y giwana i’r ardal mewn sachau ar y cychod camlas. Mae’n siwr bod arogl hyfryd yn stordy Mr Davies!

extract from Slater's directory
 

Mae’r darn olaf a dynnwyd o’r rhestr o fasnachwyr yn dangos grwp o grefftwyr Fictoraidd pwysig dros ben.
Roedd y seiri
olwynion yn gwneud olwynion o goed ar gyfer miloedd o gerti a cherbydau a dynnwyd â cheffylau, a bysiau hefyd. Y rhain oedd yn cadw Prydain i fynd.

Roedd hon yn swydd grefftus iawn, ac mae’n sicr fod y gweithdai a restrir yma yn brysur iawn yn gwneud a thrwsio olwynion.  
 

Yn ôl i ddewislen ennill bywoliaeth Y Trallwng