Talgarth a'r cylch
Bywyd ysgol
  Ysgol anghysbell yn y mynyddoedd  
Roedd yr Arolygwr Ysgolion yn ymweld ag ysgolion bob blwyddyn, ac roedd eu hadroddiadau swyddogol yn cael eu copïo i mewn i’r Llyfr Cofnod. Maent yn dynodi’r pynciau a oedd bwysicaf yn eu barn nhw, ond maent hefyd weithiau’n cynnwys sylwadau sy’n datgelu llawer.
Mae’r un yma, o Ysgol Pengenffordd yn 1885, yn ei galw’n "lonely mountain school" gyda phlant sy’n hynod o swil gyda phobl ddieithr ! 		School inspector
28 Hydref
1885
 School diary entry "There has been a change of teacher during the year and an epidemic of measles, yet the school maintains its character of thorough efficiency, as far as circumstances permit. The expression of the Reading and Recitation seems to be improving, a particularly creditable feature in a lonely mountain school where the children are timid in the presence of strangers"...
 

"By making a little allowance the higher rate can be recommended for English, Geography and Singing".
Roedd yr Arolygwyr fel arfer yn ystyried rhai o’r problemau yr oedd yn rhaid i lawer o ysgolion ddelio â nhw, megis salwch a newid athrawon. Mae’n rhaid nad oedd y plant yma mor swil â hynny oherwydd fe wnaethant greu argraff ar Arolygwr y llywodraeth gyda’u Saesneg, Daearyddiaeth a Chanu.
Roedd faint o arian oedd ar gael i redeg yr ysgol yn dibynnu ar ba mor dda oedd y plant yn gwneud yn y gwahanol bynciau yn ystod yr arholiadau, a byddai’r arian yn cael ei dalu naill ai’r raddfa uchaf neu isaf. Weithiau ni fyddent yn derbyn unrhyw arian o gwbl os oeddynt yn gwneud yn wael yn y pwnc !

Yn ôl i ddewislen ysgolion Talgarth
.
.

Boy with slate