Dangosir rhagor o enghreifftiau o Fachynlleth yng nghyhoeddiad 1874 o Gyfeirlyfr Worrall ar y dudalen hon.
Nid yw’r rhestr ar gyfer y diwydiant cloddio plwm wedi newid rhyw lawer mewn nifer o restrau 1858 a 1868, er bod rhai o’r enwau a’r perchnogion yn wahanol. Y gwaith yn Nylife oedd y bwysicaf ohonynt o lawer, ond roedd yn cynhyrchu ar ei orau tua 1865.

Mae Melinwyr ar hyd y blynyddoedd wedi gwneud gwaith pwysig yn dyrnu yd yn yr ardaloedd amaethyddol, a thyfu wnaeth eu niferoedd gyda thwf y boblogaeth leol.
Colli busnes wnaeth Cyfrwywyr a gwneuthurwyr harnais gyda dyfodiad y rheilffyrdd, ond roedd ceffylau yn bwysig ar y ffermydd o hyd. Gyda dyfodiad periannau oedd yn cael eu gyrru gan stêm, daeth galw newydd am feltiau gyrru lledr. Yn y rhestr yma o 1874 roedd y "straw bonnet makers" o’r blynyddoedd cynt bellach yn cael eu galw’n "milliners" [gwneuthurwyr hetiau merched].

Ewch i ddewislen ennill bywoli Machynlleth