Roedd yna broblem fawr o hyd yn Ysgol Hirnant dros flwyddyn wedi i’r adroddiad ynglyn â’r ysgol yn llawn o seddi eglwys. Roedd yn ddigon gwael nad oedd ganddynt ddesgiau iawn, bwrdd du, na mapiau. Ond beth am ysgol heb doiledau !
Roedd adroddiad swyddogol yr Arolygydd Ysgol yn 1878 yn cwyno nad oedd gan yr ysgol unrhyw ‘privies’. Roedd y plant yn fwy na thebyg ychydig anhapus ynglyn â hyn hefyd !

Dyma ddarn o’r adroddiad yn 1878 yn Llyfr Cofnod yr
ysgol –
"...The school is without privies. I advise that the Grant be not paid till the Clerk of the School Board reports that the privies are erected and in use".
Roedd hyn yn golygu fod yr awdurdodau yn gwrthod a thalu’r arian i gynnal yr ysgol hyd nes fod y toiledau wedi’u hadeiladu ar gyfer y plant i’w defnyddio. (Gall yr athrawon aros !)
Siedau syml allan ar yr iard oedd y toiledau yn y rhan fwyaf o ysgolion Fictoraidd, ond roedd yn well na dim !

Mae sôn amdanynt yn y rhan fwyaf o’r llyfrau cofnod oherwydd roeddynt fel arfer mewn cyflwr gwael iawn !
Mae Adroddiad Arolygwr ar gyfer 1893 yn Llyfr Cofnod Ysgol Pen-y-bont Fawr yn dweud "The offices should be repaired and have some doors put on them" !

Yn ôl i ddewislen ysgolion Llanfyllin.