Llanfyllin Mae’r llun a welwch chi yma yn dangos
wal y gronfa yn nyffryn Efyrnwy pan oedd y gwaith adeiladu ar fin dod
i ben. Am y tro cyntaf roedd blociau mawr o gerrig
yn cael eu defnyddio ym Mhrydain i adeiladu cronfa o’r maint yma. Gallwch
chi weld pa mor fawr oedd y gronfa o’r ffigyrau bychain o bobl yn y llun.
Mae’r rhes o fwâu ar ben y gronfa yn cael eu gorffen yn y fan yma, ac
mae sawl craen enfawr oedd yn cael eu gyrru gan
stêm yn cael eu defnyddio i ostwng y blociau i’w lle. Mae’r gronfa yn 26m
uchel (84tr) o wely’r llyn i’r
sil ar gyfer dwr sy’n gorlifo, ond mae fwy neu lai ddwywaith gymaint os
y
mesurir o’r sylfeini sydd wedi’u claddu i ben y strwythur. Mae’r gronfa
yn 357m o hyd (1172tr),
ac mae’r sylfaen yn 36.5m o drwch
(120tr).
Llyn Efyrnwy
Adeiladwyr
y cronfeydd yn ystod oes Fictoria
Pan fo’r llyn yn llawn mae yna agoriadau ar ben y gronfa i adael dwr i
arllwys dros y top a rhedeg fel rhaeadr
i lawr dros yr ochr.
Cwm Elan
y cronfa
Vyrnwy
1888
Yn yr agoriadau
sydd wedi’u torri i mewn fel stepiau ar waelod y wal yn y llun mawr mae
yna dwnelau y gellir eu rheoli i ganiatáu cludo digon o ddwr i lawr yr
afon fel ei fod yn llifo fel arfer. Mae’r beirianneg ar gyfer gweithio’r
falfiau wedi’u lleoli tu fewn i’r ddau dwr o garreg ar ben wal y gronfa
uwchben y ddau dwnnel. Yr enw a roddir ar y cyflenwad o ddwr yw dwr 'compensation'.
Gallwch chi weld un o’r allanfeydd dwr ar waelod y llun.