Llanfyllin a'r cylch
Mapiau Fictoriaidd
  Llanfyllin yn 1850  
  Mae’r map a welwch chi yma wedi’i seilio ar fap y degwm o Lanfyllin yn 1850. Wrth edrych ar y map mae’n rhoi darlun i ni o’r dref ar ddechrau cyfnod Fictoria.
Gallwn weld o’r ffordd y mae’r dref yn edrych mai cymuned yw hon – yn debyg iawn i lawer o rai eraill ym Mhowys – a dyfodd lle’r oedd ffyrdd yn cwrdd a lle’r oedd yna fan da i groesi afon. 		 
 


MAPIAU’R DEGWM
Yng nghyfnod Fictoria roedd yn rhaid i bron iawn bawb dalu’r degwm i Eglwys Lloegr. Ar ddechrau’i theyrnasiad daeth y degwm yn dreth ar eich eiddo. Lluniwyd mapiau er mwyn gweld pwy oedd yn berchen ar ba eiddo.

 
 

O ben chwith y map i lawr i’r gwaelod ar y dde gallwn weld y prif lwybr i lawr dyffryn yr Afon Cain. Gwelwn ffordd yn mynd i ffwrdd i’r dde dros yr afon i’r cymunedau llai yn y Gogledd.
Yn debyg iawn i Lanfair Caereinion a Llanfair-ym-Muallt, sefydlwyd marchnad yma lle y mae’r ffyrdd yn cwrdd a hefyd datblygodd tref.
Yn 1850 roedd bywyd yn y gymuned yn wahanol iawn i fywyd y bobl leol heddiw, ond roedd yn gymuned leol oedd yn ffynnu gyda llawer o grefftwyr a masnachwyr yn ennill bywoliaeth ac yn darparu gwasanaethau pwysig i’r ardal oddi amgylch. (Edrychwch ar y Cyfeirlyfr Masnach yn yr adran Ennill bywoliaeth).

Cymharwch gyda Llanfyllin yn 1902...

 
 

Yn ôl i ddewislen map Llanfyllin