Mae’r darnau yma o gofnodion tloty Llanfyllin ar gyfer 1873 yn dangos fod yn rhaid i’r Bwrdd Gwarcheidwaid gadw llygaid ar y masnachwyr oedd yn cymryd plant yno fel prentisiaid.
Mae’r darn cyntaf yn dangos trefniant nodweddiadol ar gyfer darparu arian o gronfeydd Treth y Tlodion ar gyfer cadw a rhoi dillad i’r bachgen ifanc a anfonwyd at grydd lleol i ddysgu’r grefft.
Mae’r ail ddarn yn awgrymu nad oedd arian a roddwyd i rai masnachwyr ar gyfer hyn bob amser yn cael ei wario ar y prentis ! Cyflwynwyd gorchymyn gan y Bwrdd yn dweud yn y dyfodol fod yn rhaid i’r arian fynd i’w swyddog nhw, o’r enw y ‘Swddog sy’n Cynorthwyo’, a fyddai’n gwneud yn siwr fod yr arian yn cael ei wario ar y pethau iawn !

Mae’r ddau ddarn yma wedi dod o Lyfr Cofnod Undeb Llanfyllin yn 1873, ac maent yn darllen -
27 Mawrth - "Resolved that Evan Jones a pauper child belonging to this Union be bound an apprentice to Peter Jones of Llanerfil to learn the trade of a Shoemaker for 3 years, that he be allowed a premium of £4 and £1.5.0 for clothing".
4 Rhagfyr - "Resolved that in future all cheques for clothing allowed to apprentices to be given to the Relieving Officer of the district to which the apprentice belongs and that such Relieving Officer be requested to see that the apprentice is supplied with the clothing so allowed".
Defnyddiwyd y geiriau "bound an apprentice" oherwydd fod y trefniant rhwng yr unigolyn ifanc a’r crefftwr medrus yn gytundeb cyfreithiol ac roedd yn rhaid i’r ddwy ochr ei gadw – am gymaint â phum mlynedd ar gyfer rhai mathau o crefft !

Yn ôl i ddewislen tloty Llanfyllin
.