Mae’r map a welwch chi yma yn seiliedig ar fap y degwm ar gyfer plwyf Llansantffraid-yn-Elfael, ac mae’n rhoi syniad da i ni o lle yr oedd y tai, ffermydd a chaeau ar ddechrau teyrnasiad y Frenhines Fictoria.

Yn debyg iawn i lawer o gymunedau yn Sir Faesyfed, nid pentref yw Llansantffraid ond yn hytrach dyrnaid o ffermydd a thyddynnod gyda dim ond un neu ddau o dai wrth yr eglwys. Gan fod yr eglwys ar dir uchel nid yw’r tir oddi amgylch iddo wedi’i gau ond mae’n dir comin agored.
Er mai poblogaeth wasgaredig oedd yn y plwyf, yn 1841 roedd ganddo groser, meddyg, gwëydd, gofaint, crydd a rhywun oedd yn gwnïo ymysg rhai eraill.

Yn ôl i ddewislen mapiau Llandrindod