Mae’r map a welwch chi yma yn ddarn o fap a wnaed ar raddfa 6 modfedd = 1 filltir yn 1902. Er bod y gymuned yma’n edrych yn debyg iawn i fel ag yr oedd yn 1839 mae yna rai newidiadau wedi digwydd yn ystod teyrnasiad hir y Frenhines Fictoria.
| Llanddewi Ystradenni yn 1902 | ||
|
Mae’r map a welwch chi yma yn ddarn o fap a wnaed ar raddfa 6 modfedd = 1 filltir yn 1902. Er bod y gymuned yma’n edrych yn debyg iawn i fel ag yr oedd yn 1839 mae yna rai newidiadau wedi digwydd yn ystod teyrnasiad hir y Frenhines Fictoria. |
||
|
|
|
|
| 1. Mae capel Methodistaidd wedi’i adeiladu ar hyd ymyl y ffordd. Yn ystod y 19eg ganrif tyfodd yr enwadau "Anghydffurfiol" (Methodistiaid, Bedyddwyr, Annibynwyr ac ati) mewn poblogrwydd. Trwy drefnu cymunedau capelgar eu hunain roedd y bobl leol yn teimlo eu bod yn cyfrannu llawer iawn mwy i’w crefydd. | ||
| 2. Mae Neuadd Llanddewi wedi ehangu ac mae iard goed wedi’i adeiladu yno. Yma, roedd coed lleol yn gallu cael eu torri ar gyfer eu gwerthu. | ||
|
3. Efallai mai’r newid pwysicaf oedd yr ysgol bentref newydd. Er bod yna ysgol feistr yn y pentref yn 1839 ychydig iawn o’r plant o’r teuluoedd tlotaf fyddai wedi mynychu’r ysgol. Erbyn diwedd teyrnasiad Fictoria roedd pob plentyn yn y plwyf yn derbyn addysg, hyd yn oed y teuluoedd tlotaf Roedd hyn yn golygu fod ganddynt fwy o gyfleoedd wedi iddynt dyfu. Yn hytrach na chael dim posibilrwydd o fywyd mewn unrhyw le heblaw am weithio ar y tir, roedd plant yn cael digon o addysg i alluogi rhai ohonynt i wneud rhywbeth gwahanol gyda’u bywydau. |
||
| Cymharwch hwn gyda map o’r ardal yn 1839.. | ||
 |
||