Aberhonddu a'r cylch
Bywyd ysgol
Dod o hyd i waith yn y Ffair Bentymor  
  Yn ystod cyfnod Fictoria (ac am nifer o flynyddoedd wedi hyn), roedd y "Ffair Bentymor" yn ffordd arferol o ddod o hyd i waith. Byddai’r sawl fyddai’n gadael yr ysgol yn mynd i’r ffeiriau hyn, a gynhaliwyd ym mis Mai a Thachwedd yn y mwyafrif o drefi marchnad i gwrdd â ffermwyr yn chwilio am weithwyr neu dirfeddianwyr cyfoethog yn edrych am weision. Yn ogystal, roedd adegau pan fyddai pobl mewn gwaith yn newid eu cyflogwyr yn y gobaith o gael gwell amodau.
Mae’r darn cyntaf o Lyfr Cofnod a welwch chi yma yn dod o Ysgol Pontfaen yn 1889...
Hiring fair
10 Mai
1889
School diary entry "Very low average this week 24.4, owing to the Brecon fair, two scholars left school for service, Jane Jones and Elizabeth Pritchard - their mistresses will allow them to come to school on the day of examination".
Byddai’r ddwy ferch yma wedi eu cyflogi fel gweision domestig i gynnau tanau, sgrwbio lloriau, golchi dillad a gwneud gwaith annymunol arall am ychydig iawn o arian. Nid oedd unrhyw beiriannau i wneud y gwaith yn haws y dyddiau hynny ac roedd dal disgwyl i’r merched fynd nôl i’r ysgol i sefyll eu harholiadau.
Mae’r darn a welwch chi nesaf o ddyddiadur Ysgol Llanfihangel Nant Bran yn 1882, a’r tro yma, y bechgyn oedd yn cael y gwaith !
"Attendance very poor throughout the week owing to the fairs at Brecon and the farmers being short of servants".
Ysgol Talachddu
7 Tachwedd, 1889
19 Mai
1882
School diary entry "A still further decrease in the attendance this week owing, no doubt in some measure to the influence of the May Fair - one or more boys having been hired as servants by the farmers".
 

Mae darn tebyg o ddyddiadur Ysgol Talachddu o’r 3ydd Tachwedd 1891 yn darllen - "Brecon Hiring Fair. No children came to school, so was obliged to close for the day".
Roedd y Ffeiriau Pentymor yn aml yn arwain at blant yn symud i ysgolion eraill pan fyddai rhieni yn newid eu gwaith ac yn gorfod symud i fyw mewn ardal arall.

Yn ôl i ddewislen ysgolion Aberhonddu
.

.