Mae’r darn a welwch chi nesaf o gofnodion Ysgol Ynysgedwyn yn sôn am nifer o fechgyn o’r ysgol a oedd yn gweithio yn y pyllau glo lleol er mai dim ond deuddeg mlwydd oed neu lai oeddynt!

Ysgrifennwyd hwn yng nghofnodion yr ysgol yn Rhagfyr 1884, ac mae’n darllen:
"The wet weather has reduced the attendance considerably this week and last. I find that several boys who are under 13 years of age have been stopped to work at the different collieries. One of them has returned to school, but the others are idling about the place".

Mae hyn yn golygu fod cyflogwyr y pyllau glo wedi bod yn gofyn i weld beth oedd oed y bechgyn gan stopio’r rhai ifancaf rhag gweithio yno – ond dim ond un aeth yn ôl i’r ysgol ! Mae hanes tebyg iawn wyth mlynedd cynt yn 1876 a nododd bod "Some more big boys coming in owing to the stoppage of the works", gan ddangos fod rhai o’r bechgyn hyn wedi bod yn gweithio yn y diwydiant lleol yn lle mynd i’r ysgol, cyhyd â bod gwaith ar gael iddynt yno.

Mwy am ysgol a gwaith…

Ewch i ddewislen ysgolion Ystradgynlais