Yn ystod blynyddoedd cynnar oes Fictoria
roedd llawer o fechgyn ifanc yn gorfod gweithio yn y pyllau glo o dan
amgylchiadau ofnadwy er mwyn ennill
digon i fyw. 
Yn 1842 roedd bechgyn mor ifanc â
saith oed yn gweithio yn y pyllau glo o amgylch Ystradgynlais a llawer
o lefydd eraill ym Mhrydain. Ar y dudalen nesaf
gallwch weld beth ddigwyddodd i hyd yn oed plant ifancach na saith oed
oedd yn gweithio mewn pwll glo lleol.
Roedd y plant yma yn treulio hyd
at ddeg awr o dan ddaear bob dydd,
yn llanw ceirt gyda glo oedd yn cael ei gloddio gan y glowyr gan wahanu’r
gwastraff o’r glo, dim ond y glo oedd yn cael ei anfon lan i’r wyneb.
Yna roedd y ceirt oedd wedi’u llwytho yn cael eu tynnu
neu eu gwthio i fyny twnneli cul i brif wythien y pwll.
Ychydig iawn o heulwen oedd y plant hyn, fel y glowyr yr oeddynt yn gweithio gyda yn ei weld a dim ond ar ddydd Sul yr oeddynt yn cael gorffwys. Dim ond ychydig geiniogau’r dydd yr oeddynt yn ei dderbyn am eu gwaith.
