| Y ffynnon dan sêl yn Dolecoed | ||
|
Roedd dwr Ffynnon Dolecoed, yr hen Ffynnon Ddrewllyd, bron iawn yn ddwr sylffwr pur, ac roedd yn cynnwys lefelau uchel iawn o hydrogen sylffwredig. Pan aethant ati i fesur y llif, roedd y ffynnon yn cynhyrchu tua 4,500 galwyn bob dydd. |
|
Y
ffynnon dan sêl yn Dolecoed, Llanwrtyd
|
 |
Nid
oedd angen pwmpio’r dwr drewllyd, roedd
yn dod yn allan yn naturiol; a doedden nhw ddim yn storio’r dwr mewn tanciau
ychwaith. Roedd rhai yn meddwl fod y cyflenwad
o'r dwr arbennig yma bron yn ddiddiwedd.
Yn oes Fictoria rhoddwyd sêl ar y ffynnon gan ddefnyddio pedastl crwn enfawr o farmor, ac roedd cerrig mosäig yn addurno’r pedastl. Y rheswm am hyn oedd i gadw’r nwyau naturiol roedd y ffynnon yn eu cynhyrchu, ac roedd yn ychwanegu at ddaioni’r dwr. Ar ben y tanc roedd caead gwydr, ac wrth edrych trwy ddrych ar ongl uwchben y wal, roedd ymwelwyr yn gallu gweld y nwyau’n byrlymu drwy’r dwr. |
|
Roedd y dwr
sylffwr yn cyrraedd baddon Dolecoed trwy bibellau rwber caled,
gan ddefnyddio cwymp naturiol y tir.
Ar ôl cyrraedd y baddon, byddent yn cynhesu’r dwr i’r tymheredd angenrheidiol
i’w ddefnyddio at ddefnyddiau meddyginiaethol. Roedd Ystafell Bwmpio Dolecoed hefyd yn gallu cynnig dwr o Ffynnon Chalybeate, sef dwr oedd yn cynnwys halennau dur. Roedd hyn yn amlwg yn rhoi "rhyw liw gwyrdd" i’r dwr, ond "mae’n blasu’n hyfryd!" Doedd dim oglau ar y dwr yma o gwbl – yn wahanol iawn i’r dwr sylffwr! |
 Byddai’n
well gen
i gael gwydriad o lemonêd! |
|
 |
||