Roedd llawer o borthmyn hefyd yn ffermio neu’n cadw tafarn yn ogystal â delio mewn da byw, a doedd neb yn cael gwneud hyn heb drwydded. Roedd yn rhaid i chi fod yn berchen ar dy, bod dros 30 oed, ac yn briod cyn cael gwneud cais am drwydded porthmon. Gan fod y porthmyn yn edrych ar ôl cannoedd o anifeiliaid gwerthfawr, roedd yn rhaid iddynt gael eu harchwilio’n fanwl; ac roedd bywoliaeth nifer o ffermwyr a phobl eraill yng Nghymru yn dibynnu ar sgiliau a gonestrwydd y porthmyn. Yn ystod eu hymweliadau rheolaidd â Lloegr, byddai pobl yn gofyn iddynt dalu rhent drostynt i berchnogion oedd yn byw yn Llundain, a materion eraill oedd yn ymwneud dim â’r farchnad dda byw. Roedd y porthmyn, fodd bynnag yn cael eu talu’n hael am eu gwaith o’u cymharu â gweithwyr eraill ym myd amaethyddiaeth. Yn anterth y fasnach yn yr 1840au a’r 1850au roedd rhai o’r gwerthwyr da byw gorau yn cyflogi hyd at 20 o borthmyn yr un.

Pan fyddai gorymdaith o ddynion ac anifeiliaid yn croesi mynyddoedd diarffordd yn araf, roedd yna berygl o ymosodiad, a lladron yn dwyn arian oddi wrth y porthmyn. Oherwydd hyn y sefydlwyd banciau yng Nghymru i ddarparu arian i brynu’r anifeiliaid yn lleol cyn dechrau ar eu siwrnai hir, ac i ddelio â symiau mawr o arian ar ôl gwerthu’r da byw yn Lloegr. Enw un o’r banciau hyn oedd y ‘Banc yr Eidion Du’ oherwydd y cysylltiadau gyda’r porthmyn.
Trwy eu cysylltiadau masnachu yn Llundain, a threfi eraill yn Lloegr, roedd y porthmyn yn gallu lledu newyddion a hanesion yn ôl i Gymru ar adeg pan roedd dulliau cyfathrebu yn wael iawn.
Dyma’r drydedd dudalen ar y porthmyn. Mae mwy amdanynt ar y dudalen nesaf …

.