Tref-y-clawdd
a'r cylch 2.
Gallwn weld y tolltai ar hyd y ffyrdd
allan o’r dref (wedi’u nodi T.G)
a adeiladwyd gan yr Ymddiriedolaethau Tyrpeg. Oni bai eich bod yn mynd
ar droed roedd yn rhaid i bawb dalu er mwyn cael mynd ar hyd y darn nesaf
o’r ffordd. Yn ôl i ddewislen
map Tref-y-clawdd
Mapiau
Fictoriaidd
Tref-y-clawdd
yn 1836 (a 1865!)
Mewn ffordd
mae’r map ar y dudalen hon yn gadael i ni weld Trefyclawdd
ar ddwy flwyddyn wahanol ar yr un map !
Mae’n rhan o fap mwy o faint a luniwyd gan dir fesurwyr yr Arolwg
Ordnans yn 1836
ac roedd ar werth mewn siopau llyfrau. Pan agorwyd y rheilffordd
yn yr 1860au, yr hyn a wnaeth Arolwg
Ordnans yn syml oedd ychwanegu llinell i’r map cynharach.
Mae’r map yn rhoi syniad i ni o’r dref ar ddechrau teyrnasiad Fictoria.
Mae’r arlliw
ar y map yn rhoi syniad eglur iawn i ni o siâp y dirwedd a llethrau’r bryniau.
1.
Gellir gweld Clawdd Offa’n glir ar y
map. Datblygodd Tref-y-clawdd yn y fan yma er mwyn rheoli’r groesfan dros
y Clawdd sef y ffin rhwng Cymru a Lloegr. Hefyd roedd yna bont yma dros
yr afon. Clearly visible on the map is Offa's Dyke.
Cymharwch
gyda Thref-y-clawdd yn 1900...