Tref-y-clawdd a'r cylch
Mapiau Fictoriaidd
Llangynllo tua 1840  
  Mae’r map a welwch chi yma’n seiliedig ar fap y degwm tua 1840 ac mae’n rhoi syniad i ni o bentref Llangynllo ar ddechrau cyfnod Fictoria.
Wrth edrych ar y map gallwn weld fod y gymuned fechan yma wedi datblygu mewn man cyfleus i groesi’r afon dros yr Afon Lugg.
 

MAPIAU’R DEGWM
Yng nghyfnod Fictoria roedd yn rhaid i bron iawn bawb dalu’r degwm i Eglwys Lloegr. Ar ddechrau’i theyrnasiad daeth y degwm yn dreth ar eich eiddo. Lluniwyd mapiau er mwyn gweld pwy oedd yn berchen ar ba eiddo.
map of Llangunllo around 1840
 

Mae canlyniadau cyfrifiad 1841 yn dweud wrthym pwy oedd yn byw ac yn gweithio yma bryd hynny. Roedd gan y pentref bychan yma hyd yn oed amrediad llawn o grefftwyr yn gweithio ynddo. Roedd yna 4 gwneuthurwr olwynion, saer maen, saer, gofaint a llifwr. Roedd yna hefyd 4 crydd i gyflenwi anghenion y bobl leol !

 
 

Edward Davies, 27 mlwydd oed oedd yn cadw tafarn y pentref ac mae’r cyfrifiad yn dynodi fod yna hefyd ysgol o ryw fath oherwydd roedd ysgol feistr o’r enw Samuel Morgan 65 mlwydd oed, yn byw yno.

Cymharwch gyda Llangynllo yn 1903...

 
 

Yn ôl i ddewislen map Tref-y-clawdd