Tref-y-clawdd a'r cylch
Mapiau Fictoriaidd
Bugeildy tua 1840  
  Mae’r map a welwch chi yma yn seiliedig ar fap y degwm yn yr 1840au ac mae’n rhoi syniad da i ni o bentref Bugeildy ar ddechrau cyfnod Fictoria. Roedd pobl yn ystod y cyfnod yn aml iawn yn cyfeirio ato fel Llanfihangel Bugeildy.
O’r map gallwn weld mai cymuned fechan ar y ffin oedd hon ym mhen uchaf dyffryn ‘Teme’. Ni luniwyd y map gyda Gogledd ar y pen ond rydym wedi’i droi o gwmpas fel ei bod yn haws i’w gymharu gyda’r map diweddarach.
 

MAPIAU’R DEGWM
Yng nghyfnod Fictoria roedd yn rhaid i bron iawn bawb dalu’r degwm i Eglwys Lloegr. Ar ddechrau’i theyrnasiad daeth y degwm yn dreth ar eich eiddo. Lluniwyd mapiau er mwyn gweld pwy oedd yn berchen ar ba eiddo.
Beguildy around 1840
  Roedd y rhan fwyaf o bobl yn y plwyf yn byw ar ffermydd a bythynnod gwasgaredig. Er y byddai’r ardal wedi ymddangos yn anghysbell ar ddechrau cyfnod Fictoria, fe fyddai ganddi grefftwyr a byddai pobl yn byw bywydau cyfan heb ymweld â thref fawr.  
 

Roedd gan y pentref ofaint o’r enw George Phillips 45 mlwydd oed yn 1841. Yr ‘Oxford Arms‘ oedd tafarn y pentref oedd yn cael ei gadw gan Alexander Joseph a’r ficer oedd Richard Hamer.

Cymharwch gyda Bugeildy yn 1903...

 
 

Yn ôl i ddewislen map Tref-y-clawdd