Mae nodyn diddorol am faint o "Geiniogau Ysgol" roedd yn rhaid i bawb eu talu yng nghofnodion Ysgol Genedlaethol Llyswen.
Roedd wedi’i osod y tu mewn i glawr Dyddlyfr yr ysgol. Dechreuwyd cadw’r Dyddlyfr ym Mawrth 1864...

"Scale of Payments"

Farmer's children..........4d a week
Labourer's children.....2d a week

after the 1st two children,
the others of the same
family pay half price.

Attention -
No arrears allowed !"

The Mae’r papur yn dangos fod plant ffermwyr lleol yn gorfod talu pedair ceiniog yr wythnos (4c yn yr hen arian – punnoedd, sylltau a cheiniogau). Roedd plant gweision, a fyddai’n gweithio ar y ffermydd gan fwyaf, yn talu hanner hynny. Roedd yn bosib cael disgownt am nifer, a thalu hanner pris ar ôl y ddau blentyn cyntaf yn yr un teulu!

Roedd y gorchymyn pendant "Attention - No arrears allowed !" yn golygu fod yn rhaid i’r arian gael ei dalu ar amser, ac ni fyddai plant yn cael dod i’r ysgol os oeddynt ar ôl yn talu’u ceiniogau ysgol!

Ond roedd trefniadau arbennig ar gyfer plant y tlawd iawn.
. .

Ewch i ddewislen ysgolion Y Gelli