Crughywel
Bywyd ysgol
  Gwersi gwnïo i’r merched  
 

Yn Oes Fictoria, roedd gwersi gwnïo yn rhan bwysig iawn o addysg y merched. Cyfyng iawn oedd y dewis o swyddi i ferched ar y pryd, a byddai’r mwyafrif yn mynd yn forynion i’r "Ty Mawr" Victorian sampler lleol neu’n mynd i weithio i’r ffermwyr neu i’r siopwyr lleol.
Yr enw ar waith y morynion oedd "mynd i was[a]naethu". Roedd gan fwyafrif yr ysgolion ’athrawes wnïo" ran-amser a byddai’r merched yn dysgu gwneud "sampleri". Sampler oedd darn o ddefnydd a byddai’r merched yn gwnïo patrymau, llythrennau’r wyddor, a dyluniadau syml arno, gan ddefnyddio pwythau gwahanol ac edau o wahanol liwiau llachar.
Dyma gofnod o Ddyddlyfr 1876 Ysgol Brydeinig Crughywel sy’n sôn am sampleri a wnaeth rhai o’r merched -
Mae sampl o frodwaith yma wedi gwneud gan merched o 13 oed, yn 1865.
Y mae hon un digon o bethau Foctoraidd ar arddangosfa yn yr Amgueddfa Sir Faesyfed
yn Llandrindod.
25 Ebrill
1876
 School diary entry "...Two girls, Rachel Prosser and Bessie Morgan have completed their samplers and six others, viz - Alice, Jane, and Evelyn Morgan, Rachel Davies, Agnes Bowcroft and Selina Jones have just begun to work a sampler each".
 

Yr arfer oedd bod y merched yn gwnïo enwau a’r dyddiad yn rhan o’r dyluniad, ac mae’r sampleri Fictoraidd a oroesoedd yn eithaf gwerthfawr erbyn hyn. Bydd y lliwiau llachar gwreiddiol wedi pylu yn aml, ond profodd y plant eu bod yn fedrus iawn gyda’u brodwaith.

Yn ôl i ddewislen Ysgolion Crughywel

 
Yn ôl i dop
Ewch i ddewislen Crughywel