Roedd ceffyl oedd wedi'i glymu i dryciau bychain neu dramiau ar reils haearn yn medru tynnu mwy o bwysau na cheffyl yn tynnu cart dros ffordd garegog. Felly datblygu wnaeth y tramffyrdd ac yn ddiweddarach y rheilffyrdd. (Am ragor o wybodaeth am dramffyrdd edrychwch ar yr adran Cludiant).
Wrth i smeltio haearn dyfu yng nghwm Tawe, roedd angen ffordd i ddod â deunyddiau crai i'r gweithfeydd haearn. Roedd glo, mwyn haearn a charreg galch i gyd ar gael yn yr ardal. Roedd yn rhaid twymo'r garreg galch mewn odynau calch er mwyn ei newid yn bowdwr sy'n cael ei adnabod fel calch.
Archifdy
Sir Powys