Talgarth a'r cylch
Mapiau Fictoriaidd
  Llangors yn 1842  
 

Mae’r map a welwch chi yma yn seiliedig ar fap y degwm ar gyfer plwyf Llangors ac mae’n dangos sut le oedd y pentref ar ddechrau blynyddoedd cynnar teyrnasiad y Frenhines Fictoria.
Gallwn weld o’r map fod y pentref hwn yn un sydd wedi hen ddatblygu ac wedi tyfu lle mae sawl ffordd yn cwrdd.

  


MAPIAU’R DEGWM
Yng nghyfnod Fictoria roedd yn rhaid i bron iawn bawb dalu’r degwm i Eglwys Lloegr. Ar ddechrau’i theyrnasiad daeth y degwm yn dreth ar eich eiddo. Lluniwyd mapiau er mwyn gweld pwy oedd yn berchen ar ba eiddo.

  Gallwch weld eglwys y plwyf yn ei mynwent yng nghanol y pentref wrth ymyl Nant ‘Cui’.  
  Sylwch fel y mae tai wedi’u hadeiladu ar hyd y ffordd i’r Gogledd i Dalgarth, pob un â’i ardd ei hunan.  
 

Mae cyfrifiad 1841 yn rhoi gwybodaeth i ni ynglyn â’r plwyf tua’r amser yma. Rydym yn gwybod fod yna 4 saer maen, 2 gwper, 2 deiliwr, 5 gofaint, 2 saer, 2 saer dodrefn, 3 gwneuthurwr olwynion, 1 melinwr ac 1 gwehydd.
William Morgan oedd yn cadw’r Llew Coch a Samuel Griffiths oedd melinwr y pentref oedd yn dal i weithio pan yn 70 oed. Roedd Llangors yn gymuned lewyrchus ac roedd gan bob un o’r crefftwyr yma eu rhan i’w chwarae.

Yn ôl i ddewislen mapiau Talgarth