Trywanwyd Rowland Wood oedd yn gigydd
lleol, ar y stryd ym Machynlleth ym mis Hydref 1878 gan Gabriel Davies
o flaen tyrfa o bobl. 
Ysgrifennwyd
tystiolaeth gan nifer o dystion ar y pryd, ac oherwydd hyn yr ydym yn
gwybod beth ddigwyddodd bron i 120 mlynedd yn ôl.
Dyma beth
y dywedodd Rowland Wood…
Roedd Mr Wood ar ei ffordd adref i’w dy yn Stryd Penrallt un
noson pan glywodd weiddi a swn rhywun yn llefain "Murder!".
Rhedodd tuag at y swn a gwelodd dyrfa o bobl y tu allan i siop. Yn nrws y siop gwelodd Gabriel Davies yn curo rhywun i’r llawr gyda ffon gryf. Aeth Mr Wood yn ei flaen i’w stopio.
