Mae cofnodion swyddogol y rhan fwyaf o ysgolion yn ystod cyfnod Fictoria yn sôn am achosion trist iawn o blant yn marw o achos afiechydon. Digwyddodd yr enghraifft a welwch chi nesaf yn ysgol Darowen yn 1892.

Mae’r darn hwn yn nyddiadur yr ysgol yn darllen:
"Jane Williams, Fronfraith, a bright girl 12 years of age from the First Class died this morning after a short illness. She was in School the week before the holidays".

Yn ystod y cyfnod hwn mae’n rhaid bod rhieni yn pryderu’n ofnadwy am eu plant pan oedd unrhyw afiechyd yn yr ardal. Ond mae afiechydon fel diptheria, y dwymyn goch, y pâs, a’r frech goch yn llawer llai cyffredin heddiw.
Mae deit a lle mae plant ysgol yn byw yn llawer iawn gwell heddiw, ac os yw’r afiechydon hyn yn dod mae meddygon yn gallu eu gwella.
.

Ewch i ddewislen ysgolion Machynlleth..