Roedd yn rhaid i rieni dalu un geiniog am anfon plentyn i'r Ysgol Genedlaethol newydd ym Machynlleth yn yr 1830'au. Dydy hyn ddim yn llawer o arian heddiw, ond ar gychwyn teyrnasiad y Frenhines Fictoria roedd gweithwyr yn ennill llawer llai na £1 yr wythnos. Roedd anfon sawl plentyn i'r ysgol felly yn anodd iawn, yn enwedig gan fod y plant hynaf yn gallu mynd allan i weithio ac ennill arian.

Unwaith eto mae'n debyg fod staff yr Ysgol Genedlaethol yn cydymdeimlo gyda phroblemau rhieni. Mae adroddiad yn dyddio yn ôl i 1847 yn cwyno bod yr ysgol yn gadael i blant fynd yno heb dalu.

Yn 1886 agorodd ysgol Brydeinig newydd y Lôn Llynlloedd, a dechreuoedd teuluoedd oedd yn mynd i'r capeli yn yr ardal anfon eu plant yno yn lle i'r Ysgol Genedlaethol. Mae'r ffotograff a welwch chi nesaf yn dangos dosbarth babanod yr ysgol newydd yn 1890.

Dyma sut y dechreuodd addysg i blant ardal Machynlleth. Yn sicr wnaeth hyd yn oed gorfod ysgrifennu ar lechi gan gwtsho o amgylch stôf yr ysgol lawer i newid a gwella bywyd y plant yma.
.

Ewch i ddewislen ysgolion Machynlleth..