Dyma restr o bawb yn ardal Y Gelli oedd eisiau i’w henwau gael eu rhestru yn 1835. Perchnogion eiddo’r ardal yw y rhain yn ystod blynyddoedd cynnar teyrnasiad y Frenhines Fictoria. Roedd offeiriad Eglwys Loegr yn aml yn perthyn i’r dosbarth yma ac fel arfer roeddent yn cael eu rhestru gyda’r bonedd.

Y bendefigaeth a’r bonedd oedd pobl nad oeddynt yn gweithio i ennill bywoliaeth, ond yn ennill eu harian trwy osod eu heiddo i denantiaid a chodi rhent. Yr oeddynt yn sicr yn meddwl eu bod yn well na phobl oedd yn "masnachu" neu yn gweithio iddynt, ac fel arfer roeddent yn cyflogi asiant neu "ddyn busnes" i redeg pethau drostynt. Mae rhai o’r tai mawr lleol wedi’u sillafu mewn ffordd od gan argraffwyr oedd ddim yn arfer ag enwau lleoedd Cymraeg, ond roedd y bobl leol yn dal i fedru eu hadnabod. Er enghraifft, y Maslough sydd ar y rhestr yw’r lle sy’n cael ei alw’n Maesllwch heddiw, wrth gwrs. Yn gynnar yng nghyfnod Fictoria newidiodd teulu Wilkins, Maesllwch eu henw i De Winton.

Deisiwyd yr ynadon a’r siryfion oddi ar y rhestr hon. Dyma’r dynion oedd yn gofalu am gyfraith a threfn ac a oedd yn rhedeg materion y sir dros y goron. Roedd gwyr a gwragedd oedd heb ddim eiddo yn cael eu gadael allan o’r system.
.

Yn ôl i ddewislen ennill bywoli Y Gelli