Y Gelli a Dyffryn Gwy
Brigâd Dân Y Gelli
  Cadwch i fynd nes inni gyrraedd!  
 

Enw’r injan dân fecanyddol gyntaf yn Y Gelli oedd 'Firefly'. Roedd yn defnyddio pwmp dwr a weithiai â llaw, ac yn cael ei chadw ger hen orsaf yr heddlu yn eglwys Sant Ioan am fod yno gloch!
Byddai’r bechgyn lleol yn cael llawer o hwyl yn dringo i fyny i ganu’r gloch dân, ac yna diflannu cyn i’r dynion tân gyrraedd!

Hen luniau trwy garedigrwydd Eric Lewis Pugh o’r Gelli
Fire notice, 1849
Cyhoeddwyd yr hysbysiad swyddogol hwn Hydref 1849.
Y tâl am ddefnyddio’r pwmp llaw a dynnwyd gan geffylau oedd 20 swllt y dydd [per diem] am hyd at filltir, a 5 swllt y dydd am bob milltir ychwanegol! Costiai’r person a ofalai amdano, a’r Bachgen Post, 5 swllt y dydd yr un!
 

Y prif broblem gyda’r injans tân cynharaf oedd bod angen ceffylau i’w tynnu, Horse-drawn engineac yn aml byddai’r ceffylau’n cael eu cadw mewn cae yn bell oddi wrth y pwmp dwr. Golygai hyn fei bod yn rhaid rhedeg ar eu holau, dal y ceffylau, mynd â nhw at yr injan dân, eu harneisio ac yna mynd at y tân – os na fyddai’r lle wedi llosgi i’r llawr cyn hynny!

Mae’r hen lun hwn yn dangos injan dân Y Gelli’n mynd ar garlam ar hyd Broad Street, ac yn mynd heibio Tafarn y ‘Black Swan’ ar gornel Bridge Street. Mae mwy am y ‘Firefly’ ac injans tân Y Gelli ar y dudalen nesaf...

Injan dân newydd i’r Gelli..
.

Yn ôl i dop
Ewch yn ôl i dudalen ddewis Y Gelli