Mae llawer wedi newid yn yr ysgolion ers y dyddiau hynny,fel y gallwch weld wrth ddarllen y sylwadau mewn Llyfrau Cofnodion neu ddyddiaduron yr ysgolion Fictoraidd.
Lleoedd oer a gwlyb oedd yr ystafelloedd yn yr ysgolion yn aml. Doedd dim golau ynddynt ac roedd y plant yn cael eu hanfon adref pan roedd hi'n mynd yn rhy dywyll.
Ychydig iawn o lyfrau, mapiau na lluniau oedd ar y waliau. Lle lleidiog neu garegog oedd buarth yr ysgol yn aml, ac roedd y tai bach y tu allan, ac yn gyntefig iawn fel arfer.
Ond mae yma rai cofnodion a allai fod wedi eu hysgrifennu heddiw sydd yn sôn am y pethau mân mae ysgolion wedi bod yn eu gwneud erioed...

Dyma enghraifft o hen ffefryn gyda phlant, o ddyddiadur Ysgol Llanddewi'r Cwm, dyma sydd ynddo yn 1886 -
"Children brought many little things to school, towards forming a museum"

Roedd y manion bethau roedd y plant yn eu cymryd i'r ysgol yn bethau roeddent wedi dod o hyd iddynt ar eu ffordd i'r ysgol. Yng nghefn gwlad roedd rhaid i lawer o'r plant gerdded cyn belled â phum milltir, dros gaeau neu ar hyd lonydd garw i fynd i'r ysgol. Pethau tebygol fyddai mes o'r dderwen, moch coed o'r coed pîn, wyau adar, cerrig anghyffredin, dail, ac efallai hen arian oedd wedi eu codi gan aradr y ffermwr.

Yn ôl i ddewislen ysgolion Llanfair-ym-Muallt